Không đủ lính

Một người lính TQLC Mỹ đang di chuyển dưới hỏa lực súng máy 50 mm dữ dội của kẻ địch trong giao tranh trên đường phố đang diễn ra ác liệt tại Huế, thủ đô cũ của các hàong đế. Ảnh: Vietnam Center and Archive.

Phan Ba dịch từ Der Spiegel số 18 / 1968 (18/03/1968)

Với số tiền đã phải chi ra trong năm 1967 cho cuộc chiến ở Việt Nam, Hoa Kỳ đã có thể trả cho mỗi một người Việt, ở Bắc và Nam, đàn ông, đàn bà và trẻ em, mỗi người 2800 Mark: gấp sáu lần thu nhập trên đầu người hiện nay ở Việt Nam.

Trong năm nay, người Mỹ còn có thể chi ra nhiều hơn nữa. Vì cuộc chiến, cái đã khiến cho người ta tốn kém trên một trăm tỉ Mark năm 1967 (và qua đó đã mang ngân sách quốc phòng Mỹ lên gần mức cao nhất trong Đệ nhị thế chiến) sẽ gây tốn kém thêm từ 24 đến 41 tỉ Mark.

Không những phí tổn và lực lượng quân đội của Hoa Kỳ ở Việt Nam đã vượt quá  lần tham chiến ở Triều Tiên. Từ tuần trước nữa, tổn thất của Hoa Kỳ cũng đã cao hơn là trong Chiến tranh Triều Tiên.

Cho tới ngày 8 tháng 3, 130.993 người Mỹ đã bị giết chết hay bị thương. Trong Chiến tranh Triều Tiên là 136.913.

Bây giờ, chiến binh cao cấp nhất của Tổng thống Johnson ở Việt Nam, tướng Westmoreland, muốn tăng cường cho đội quân viễn chinh Mỹ thêm 206.000 người lên khoảng ba phần tư triệu lính. Nhưng Johnson không có 206.000 người lính.

Lực lượng trừ bị của Lục quân Mỹ và của Thủy Quân Lục Chiến, phải cung cấp phần lớn lực lượng chiến đấu, đã kiệt quệ. Lục quân gửi 333.000 người, Thủy Quân Lục Chiến 83.000 người sang Việt Nam. Tổng cộng cả hai bên còn 125.000 người lính sẵn sàng chiến đấu – nhưng người ta cần họ cho những điểm nóng khác trong nước (như trong năm ngoái tại những cuộc nổi loạn của người da đen) và cho các chiến dịch chữa cháy trên thế giới.

Năm ngoái, Johnson đã hứa với Westmoreland của ông ấy: ông ấy sẽ “nhận được người và vật chất nhiều như ông ấy cần”. Để giữ lời hứa này, Tổng Thống lẽ ra bây giờ phải tổng động viên lực lượng trừ bị với quy mô lớn. 

Nhưng điều đấy sẽ có nghĩa là tăng thêm thuế và có những biện pháp tiết kiệm mới – ở một thời điểm hết sức bất lợi cho Johnson:

• 49% tất cả người Mỹ, cao nhất kể từ khi Chiến tranh Việt Nam bắt đầu, cho rằng sự tham chiến của Hoa Kỳ là một sai lầm.
• Đối thủ trong đảng của Johnson và là người chống Chiến tranh Việt Nam, đối thủ ít có khả năng thắng McCarthy, đã giật được 42% số phiếu trong những cuộc bầu cử chọn ứng viên tổng thống ở New Hampshire – ít hơn tổng thống chỉ 7%; còn hơn thế, thắng lợi của McCarthy đã khiến cho địch thủ không đội trời chung của Johnson, Robert Kennedy, cân nhắc việc tự mình ra ứng cử cho chức vụ tổng thống.
• Quốc Hội yêu cầu dứt khoát phải được tham khảo tại các quyết định về Việt Nam trong tương lai.

Nhưng ngay cả khi Johnson không muốn thua cuộc chiến hay không muốn thương lượng, ông ấy phải đưa ra “các quyết định quan trọng nhất trong thời gian giữ chức tổng thống của mình” – theo “Time”.

Từ đầu năm, Bắc Việt Nam đã đưa nhiều lực lượng mạnh qua miền Đông của Lào, do quân Đỏ thống trị, xuống miền Nam. Theo các thông tin mới nhất của Hoa Kỳ, đã có 14 sư đoàn chính quy Bắc Việt ở Nam Việt Nam (cuối 1967 là chín). Và trong những làng mạc mà người Mỹ và người Nam Việt Nam đã rút lui từ cuộc tấn công vào đầu năm mới, Việt Cộng tuyển mộ thêm mỗi tuần hàng ngàn du kích quân mới.

Tướng Giáp của Bắc Việt, người điều khiển lực lượng của ông ấy từ một trung tâm chỉ huy (cách căn cứ Khe Sanh của lính cổ da đang bị bao vây không xa), có thể sử dụng khoảng 230 tiểu đoàn.

Đứng đối diện với đạo quân của Giáp: 154 tiểu đoàn Nam Việt mà trong đó chỉ có 30 tiểu đoàn là có khả năng hành quân chiến đấu (số còn lại có nhiệm vụ canh phòng). Cả hơn phân nửa trong số tròn 100 tiểu đoàn chiến đấu Mỹ cũng bận bịu với các nhiệm vụ giữ an ninh trong các thành phố và căn cứ hay – như ở Khe Sanh và các cứ điểm khác ở phía Bắc – bị quân địch bao vây. Giáp không cần phải bảo vệ căn cứ và thành phố. Ông ấy có thể tấn công – bất cứ lúc nào và khi nào mà ông ấy muốn.

Tên lửa 122 mm và ống phóng do Liên Xô chế tạo đang được trưng bày trước nhà Quốc Hội của Nam Việt Nam. Ảnh: Vietnam Center and Archive.

Nhưng người Mỹ cũng lâm vào tình trạng hiểm nghèo ngay cả khi họ cắt giảm chiến lược của họ xuống kế hoạch do tướng Gavin phác thảo trong Chiến tranh Triều Tiên: rút lui vào các thành phố và căn cứ quan trọng nhất dọc theo bờ biển, được giữ như vật thế chấp cho những cuộc thương lượng.

Những người tấn công của Giáp năm 1968 không còn là du kích quân của 1965, khi cuộc chiến của người Mỹ ở Đông Dương bắt đầu. Thời đấy, vũ khí nặng nhất của Việt Cộng là súng cối mà với nó họ phải bò cho tới khi chỉ còn cách mục tiêu hai kilômét. Ngày nay họ chiến đấu với

• Hỏa tiễn 107 milimét của Trung Quốc (cự ly tám kilômét)
• Hỏa tiễn 122 milimét của Nga (cự ly mười hai kilômét)
• Đại bác 152 milimét (cự ly 16 kilômét)

Với những vũ khí đó, ngày nay người Cộng Sản có thể tấn công bất cứ căn cứ nào và bất cứ thành phố nào của Nam Việt Nam. Vì lực lượng của phe đồng minh còn xa mới đủ để bảo vệ an ninh cho một vùng mười kilômét quanh các căn cứ.

Từ cuối tháng 1, quân Đỏ đã chứng tỏ sức mạnh tấn công của mình với ba đợt tấn công bằng hỏa tiễn và súng cối. Qua đó, họ đã phá hủy hay làm hư hỏng, như mãi bây giờ mới bị hé lộ ra, một ngàn máy bay và trực thăng Mỹ.

Sau ba năm leo thang từng bước, chiến lược của Mỹ ở Đông Nam Á đã “rơi vào một ngõ cụt” (“Newsweek”). Tổng thống Johnson chỉ còn biết cử chuyên gia chiến lược của mình, giáo sư Kahn, sang Việt Nam. Tình thế khó xử của Mỹ được người cố vấn cho Kennedy trước đây, Theodore Sorensen, phác họa với những câu nói: “Sự thống trị về quân sự trên khắp thế giới của chúng ta không đủ để giành lấy chiến thắng. Sự thống trị về chính trị trên khắp thế giới của chúng ta không cho phép rút lui.”

Phan Ba dịch từ Der Spiegel 18/1968: http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-46106744.html