Giới lãnh đạo Trung Quốc luôn luôn nhấn mạnh tới các ý định mang tính hòa bình của họ và nhắc tới lịch sử Trung Quốc như là lịch sử của một dân tộc yêu hòa bình. Trên lý thuyết thì điều đó cũng đúng. Trong đạo Khổng, chiến tranh không bao giờ được xem như là sự tiếp tục của chính trị bằng những phương tiện khác. “Mặc dù vậy, một dấu vết của bạo lực đã xuyên suốt qua quá khứ của Trung Quốc”, sử gia người Anh Ian Morris nhớ lại trong tờ Spiegel. Lần cuối cùng, Trung Quốc đã có một cuộc xung đột quân sự ngắn nhưng dữ dội trong tháng Hai và tháng Ba 1979 với láng giềng Việt Nam.
Cuộc Chiến tranh Lạnh kế tiếp: trên đường cân bằng vũ khí
Người ta có thể sai lầm như thế đó. Không, người Trung Quốc không thể nào mà nhanh chóng chế tạo được máy báy chiến đấu của cái được gọi là thế hệ thứ năm đâu, các chiến lược gia người Mỹ nghĩ và nói. Ở đó thì với chiếc F-22 của họ, họ đi trước một đoạn xa mà không thể nào dễ dàng thu ngắn khoảng cách lại được nữa. Tới năm 2010, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trước đây của Hoa Kỳ Robert Gates vẫn còn mạo muội nói rằng Trung Quốc sẽ không có được một chiếc máy bay của thế hệ thứ năm trên không trung trước năm 2020.
Ngay sau đó, một chiếc như vậy bay gần như sát ngang tai của ông. Vì chiếc J-20 bắt đầu chuyến bay đầu tiên khi ông đang thăm viếng Trung Quốc. Một dàn dựng khéo léo. Hiện nay, chiếc J-20 đã có trên 60 chuyến bay thử nghiệm, một chiếc thứ nhì của tổng cộng bốn mẫu thử nghiệm J-20 cũng đã bay rồi.
Một chiếc hàng không mẫu hạm như là niềm hy vọng
Nhiều người Trung Quốc hầu như không thể chờ chuyến khởi hành đầu tiên được nữa. Trang bị với kính viễn vọng và máy quay phim, họ đi hành hương tới Đại Liên. Chỗ xem tốt nhất là ở các ngôi nhà cao tầng của thành phố cảng trong miền Đông Bắc của Trung Quốc. Lối thoát khẩn cấp trên tầng ba của một ngôi nhà bán đồ gỗ Ikea được lan truyền cho nhau như là lời mách nước bí mật của những kẻ thích nhìn trộm. Vật thể của mọi sự ham muốn này là chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên của Trung Quốc, cái đã được đóng (lại) ở cảng của Đại Liên.
Rồi, vào ngày 10 tháng Tám 2011, cuối cùng cũng xong. Tiếng còi vang lên ba lần trong lúc con tàu rời cảng Đại Liên. Con tàu Thi Lang đi chuyến hải hành đầu tiên năm ngày, rồi trở về Đại Liên, có bắn pháo hoa kèm theo.
Chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên của Trung Quốc
Cuộc Chiến tranh Lạnh kế tiếp: chính sách ngoại giao mới của Trung Quốc
Một câu nói của Đặng Tiểu Bình đặt dấu ấn lên chính sách ngoại giao của Trung Quốc cả một thời gian dài. Vào đầu những năm 90 ông đã nói: “Giữ kín thế mạnh của chúng ta. Dấu thế yếu của chúng ta. Không bao giờ đòi hỏi vai trò lãnh đạo.” Tương ứng với học thuyết này, Trung Quốc tiến hành một chính sách ngoại giao tương đối dè dặt, không gây sự chú ý. Đừng gây khó chịu, cứ hùng mạnh lên trong yên lặng thì hơn.
Hoàn toàn theo ý nghĩa này, Trịnh Tất Kiên, cựu lãnh đạo Đại học Đảng Trung ương ở Bắc Kinh, đã sáng tạo ra khái niệm Peaceful Rising hay Development năm 2004. Trước sau vẫn còn có đại diện cho quan điểm này, ví dụ như cựu Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đường Gia Triền hay tướng Hùng Quang Khải, cựu Phó Tổng Tham mưu của Quân đội Giải phóng Nhân dân. Quan điểm của các ông này và một phần lớn của giới lãnh đạo hiện nay là: Trung Quốc vẫn còn là một nước đang phát triển. Nó trước tiên là phải giải quyết nhiều vấn đề trong nước, trước khi có thể đóng vai trò của một kẻ mạnh trên chính trường thế giới.
Nhưng hiện nay – khi người ta đã mạnh về kinh tế – thì nhiều nhà phân tích và chính khách Trung Quốc cho rằng chính sách này không còn hợp thời nữa. Họ yêu cầu chấm dứt vai trò thụ động của Trung Quốc. Đất nước này phải bước ra khỏi vai trò khán giả. Trung Quốc cần phải tham gia vào cuộc chơi và chính mình phải là một người hoạt động. Continue reading
Cuộc Chiến tranh Lạnh kế tiếp: tăng cường vũ trang chống giải trừ quân bị
“Đông Á và Đông Nam Á là những khu vực nhạy nhất cho các xung đột quốc tế trong một thế giới hậu Hoa Kỳ.” Zbibniew Brzezinski, cựu cố vấn an ninh Hoa Kỳ.
Châu Á và Thái Bình Dương là trung tâm mới của chính trị thế giới. Ở đây, đương kim vô địch Hoa Kỳ gặp nhau trực tiếp với người thách đấu Trung Quốc, mà trong đó Trung Quốc hoàn toàn không nhìn mình như là một người như vậy. Cả một thời gian dài, Trung Quốc tiến hành một chính sách ngoại giao dè dặt. Peaceful Rising là học thuyết công khai mà ngay cả lối diễn đạt này đối với một vài người trong giới lãnh đạo ở Bắc Kinh cũng còn quá hung hăn. Vì thề mà người ta đã thay thế Peaceful Rising với Peaceful Development.
Kèm theo các câu khẩu hiệu này là những lời trấn an của các chính trị gia lãnh đạo. “Trung Quốc sẽ không bao giờ cố vươn tới quyền bá chủ hay bành trướng bằng quân sự”, ví dụ như Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lương Quang Liệt đã nói trong tháng Sáu 2011 ở Singapore. Và cựu thủ tướng Ôn Gia Bảo còn khẳng định cả trước Liên Hiệp Quốc ở New York trong tháng Chín 2010: “Chúng tôi không chiếm đóng một xăng ti mét vuông của bất cứ một đất nước nào và cũng không khoe khoang sức mạnh quân sự của chúng tôi.”
Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự. Hình: © STR/AFP/Getty Images
Cuộc Chiến tranh Lạnh kế tiếp: Quá trình cải cách dần dần
Chậm nhất là 7:30 thì tất cả đều phải dậy, vì rồi những người phụ nữ dọn dẹp sẽ tới để làm vệ sinh phòng. Rồi đi ăn sáng, nhưng ở hai căng tin khác nhau: các quan chức cao cấp dùng bữa trong một căng tin, trong căng tin kia là những người có tài trẻ tuổi, trung bình khoảng 40 tuổi.
Hai nhóm có giờ học riêng từng nhóm. Từ thứ Hai cho tới thứ Năm người ta giảng dạy vào buổi sáng, học và thảo luận vào buổi chiều. Tất cả họp lại với nhau vào thứ Sáu. Rồi một quan chức cao cấp (ít nhất là ở cấp thứ trưởng) đọc một bài diễn văn về một đề tài quốc gia hay quốc tế. – Chuyện thường ngày ở Trường Đảng, lò đào tạo cán bộ quan trọng nhất của đất nước. Hàng năm có tròn 2000 cán bộ Đảng được đào tạo ở đây trong những khóa học kéo dài nhiều tuần.
Nhưng nếu như có ai nghĩ rằng cái trường Đảng được đóng kín và canh gác cẩn mật đó ở Tây Bắc của Bắc Kinh chỉ là một nơi nhồi sọ tuyên truyền thì người đó đã lầm. Joshua Eisenman của American Foreign Policy Council nói: “Ngược với các trường đại học khác ở Trung Quốc, sự cởi mở có truyền thống ở trong trường Đảng.” Ngay từ cuối những năm 70 là người ta đã có thể thảo luận mà không bị trừng phạt ở đó.
Cũng không có những nỗi e ngại khi tiếp xúc với những người có suy nghĩ khác từ Phương Tây. Khoa học gia và chính khách từ Phương Tây đã có ở đó. Ví dụ như Henry Kissinger và tổng thư lý Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon, cả [cựu thủ tướng Đức] Helmut Schnidt nữa. Vì vậy mà ông cũng biết từ trải nghiệm cá nhân: “Ngày nay, ở trường Đảng họ có thể tranh luận về hầu như là mọi đề tài của thế giới.”
Thủ tướng Trung Quốc thăm cựu thủ tướng Đức Helmut Schmidt (27 tháng Năm 2013). Hình dpa
Tại sao Trung Quốc – nhất thời – sẽ không dân chủ
Khi một đất nước cứ tăng trưởng và tăng trưởng thì đến một lúc nào đó có một lớp trung lưu thành hình. Và những người này không chỉ muốn tiêu thụ mà cũng muốn cùng quyết định, tức là yêu cầu các quyền chính trị và tự do.
Trên lý thuyết là như vậy. Nó được nhà xã hội học người Mỹ Seymour Martin Lipset đưa ra lần đầu tiên vào cuối những năm 50 mà đối với ông thì rõ ràng là có một mối liên quan giữa thịnh vượng và dân chủ. Qua đó, ông đã thành lập thuyết Hiện đại hóa.
Nhưng người ta đo thịnh vượng ra sao? Tốt nhất và đơn giản nhất là qua thu nhập trên đầu người, Seymour và những người biện hộ cho ông nói. Nhưng bắt đầu từ mức thu nhập nào thì một đất nước sẽ trở nên dân chủ? Các nhà khoa học tranh cãi nhau về điều này. Khoảng cách của các quan điểm là từ 1000 cho tới 6000 dollar.
Và có thật sự là đơn giản như thế không?
Phản hồi gần đây